„Bolje prilike po meri nerazvijenih područja“ naziv je projekta koji sprovode NALED i partneri, uz podršku Evropske unije, u okviru programa prekogranične saradnje Srbija – Severna Makedonija.
U projekat su, sa srpske strane, uključene opštine Vlasotince, Lebane i Surdulica, a sa makedonske Kumanovo i Staro Nagoričane.
„Cilj projekta je ekonomsko osnaživanje stanovništva u oblastima poljoprivrede, agroturizma i zanatskih rukotvorina, kroz unapređenje i uvođenje podsticajnih mera za samozapošljavanje i povećanje stepena privrednih aktivnosti u pomenutim područjima – rekla je savetnica za regionalni razvoj NALED-a Dijana Spalević.
S obzirom na to da je projekat započet u aprilu 2021. godine, najpre su mapirane i definisane potrebe potencijalnih korisnika seoskih sredina i predlozi podsticajne podrške u pet opština prekograničnog područja. Usledili su istraživanja resursa, konkursi, obuke i stručna savetovanja. U vlasotinačkoj opštini ona su se odnosila na poljoprivredne proizvođače i žene koje se bave očuvanjem starih i umetničkih zanata. Kao proizvod tih aktivnosti, definisani su programi finansijske podrške poljoprivrednim proizvođačima i stari zanatlijama koji će se sprovoditi od naredne godine.
Studijska poseta Severnoj Makedoniji, završena juče, pomogla je upoznavanju sa dobrim praksama u ovim oblastima u susednoj zemlji i povezivanju učesnika, koje može rezultirati budućom saradnjom.
Gradonačelnik Kumanova Maksim Dimitrievski primio je predsednika opštine Vlasotince Bratislava Petrovića, sa saradnicima i predstavnike NALED-a. Konstatovano je da postoji prostor da se prekogranična saradnja unapredi u različitim oblastima i dogovoreno da se iskoriste mogućnosti koje donose novi programi i pozivi za pogranična područja dveju zemalja u narednom periodu.
Članove srpske delegacije primio je i predsednik republičke Zanatske komore Agron Fazliju, koji je istakao da je saradnja neophodna u poboljšanju položaja zanatlija u regionu. Gosti iz Srbije posetili su i kožara, čevlara, čuli prezentaciju o API terapiji, uspešnim primerima agroturizma i ekološke kozmetike zasnovane na lekovitom bilju.
U Starom Nagoričanu, mestu gde postoji jedina srpska škola u Severnoj Makedoniji, gradonačelnica Žaklina Jovanovska, sa saradnicima, primila je predstavnike vlasotinačke opštine – predsednika Bratislava Petrovića i pomoćnika Nebojšu Stojanovića. Učesnici su razmenili iskustva o funkcionisanju lokalnih samouprava i mogućnostima da se saradnja produbi.
„Naši partneri u prekograničnom području pohvalili su sistem transfera novca lokalnim samoupravama, koji postoji u Srbiji i koji omogućava ulaganja u lokalne prioritete – rekao je pomoćnik predsednika Opštine Nebojša Stojanović.
Gradonačelnica Jovanovska povela je, lično, srpsku delegaciju u obilazak, manastirske crkve Svetog Đorđa, izuzetne građevine iz doba Nemanjića, koja krasi Staro Nagoričane.
„Dogovorili smo dolazak gradonačelnika Kumanova i Starog Nagoričana u narednom periodu u Vlasotince, kako bismo razmotrili sve oblike saradnje na korist naših građana – sumirao je utiske predsednik opštine Vlasotince Bratislav Petrović.
On je predvodio delegaciju tri opštine koja je na kraju posete položila venac na monumentalni spomenik srpskim junacima poginulim u Kumanovskoj bici na lokalitetu Zebrnjak. Ova bitka bila je odlučujuća u započetom oslobođenju od Turaka. Velelepni spomenik podignut je 1937. godine, bio je visok 48,5 metara, a 1942. kulu visoku 31 metar srušili su Bugari. U sadašnjem stanju spomenik je visok 18 metara.
„Mi smo danas tu zato što ste vi položili svoje živote. Večna vam slava, junaci – zapisao je predsednik Petrović u knjizi utisaka.
Uzvratna poseta članova delegacije Severne Makedonije iz Kumanova i Starog Nagoričana najavljena je za sledeću nedelju. Projekat „Bolje prilike po meri nerazvijenih područja“ vredan blizu 190 hiljada evra finansira Evropska unija sa 85 posto i NALED i partneri sa 15 procenata.